کتاب «دایی‌جان ناپلئون» اثر «ایرج پزشکزاد» است. این کتاب یکی از رمان‌های پرفروش‌ فارسی‌زبان به‌شمار می‌رود. کتاب ابتدا در سال 1349 چاپ شده و تاکنون بارها به چاپ مجدد رسیده است. در توضیحات پشت جلد، قسمتی از مقدمه‌ی نویسنده‌ی روسی، گورگاتسف بر ترجمه‌ی روسی کتاب آمده است: «تسلسل موقعیت‌های مضحک و دیالوگ‌های خنده‌آور که نویسنده به‌وفور از آن‌ها بهره برده است، خواننده را به یاد گوگول و “خنده در میان اشک‌های نامرئی” او می‌اندازد. این نه‌تنها به‌خاطر آن است که مثلا جنجال منازعه‌ی خانوادگی بر سر یک “صدای مشکوک”، شباهتی به خصومت جاودانه میان ایوانویچ و نیکیفوروویچ دارد، بلکه در این رمان عوامل بسیار دیگری یادآور این جمله‌ی پایان داستان گوگول است که “آقایان، زندگی در این دنیا چه ملال‌انگیز است!”» در سال 1355 از این کتاب سریالی به کارگردانی، «ناصر تقوایی» ساخته شد که آن سریال نیز مانند کتاب با استقبال بی‌سابقه‌ی مخاطبان همراه شد. این کتاب در سال 1996 به انگلیسی ترجمه شده است. در مورد نویسنده هم می‌توان گفت: «ایرج پزشکزاد در سال 1306 در تهران متولد شد. او از طنزپردازان ایرانی نیمه‌ی دوم قرن بیستم است. او بیشتر به‌خاطر آفرینش رمان دایی‌جان ناپلئون و شخصیتی به همین نام به شهرت رسید. وی دانش‌آموخته‌ی حقوق از دانشگاه‌های ایران و فرانسه است و سال‌ها در فرانسه روزنامه‌نگاری کرده است.»

راوی داستان سعید، نوجوان عاشق پیشه‌ای است که با خاواده‌اش در خانه‌ی کنار امارت دادی جان زندگی می کند و از این رو تمام اتفاقاتی که در خانه می افتد را از نزدیک می‌بیند و روایت می‌کند. شخصیت دایی‌جان به عنوان شخصیت اصلی این کتاب، پیرمردی ساده لوح است که مثل بیشتر مردم دچار توهم انگلیسی ترسی است و همه اتفاقات بد را زیر سر قوای سیاسی و نظامی انگلیسی‌ها می‌داند. «اسدا… میرزا» نیز به عنوان یکی از شخصیت‌های محوری داستان، شخصیتی کمدی دارد و در بیشتر قسمت‌های رمان حضور یافته و از این طریق به بار کمدی داستان می‌افزاید.

تمسخر اشرافیت و ایدئولوژی

در نقدی بر کتاب آمده است: «حقیقت این است که تا زمان نگارش “دایی‌ جان ناپلئون” اشرافیت، در کنار دین، به عنوان یکی از دیرپاترین نهادهای تأثیرگذار در جامعه ایرانی همپای تمامی تحولات کوچک و بزرگ پیش آمده‌ بود و تبدیل به نهادی بسیار تأثیرگذار در سرنوشت تک‌تک ایرانیان شده بود. خود همین حضور دائمی و عمدتا ظالمانه نهاد اشافیت موجب شده بود که مردم نسبت به آن کینه‌ای کهنه و سنگین داشته باشند و از دست انداختن آن لذت ببرند. در دوران پهلوی و به خاطر کینه خانواده پهلوی از اشراف قاجار، این امکان مهیا شد تا نویسندگان اشرافیت کهن قاجاری را موضوع نوشته‌های انتقادی خود قرار دهند. رمان دایی جان ناپلئون، به رغم آنکه ایرج پزشکزاد خود یکی از اشراف‌زادگان بود، یکی از همین نوشته‌ها است.»

در مورد نویسنده
پزشکزاد در سال 1306 متولد شده است. او در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد و بعد‌ها به یکی از نویسندگان و طنزپردازان ایرانی در نیمه دوم قرن بیستم تبدیل شد. اقتباس تلویزیونی از اثر پزشکزاد، منجر به شهرت بیشتر این اثر از پزشکزاد شد. این کتاب سال‌ها بعد و در سال 1996 توسط دیک دیویس به انگلیسی ترجمه شد و با نقدهای مثبت زیادی مواجه شد.

فروشگاه اینترنتی کتاب برساد